Sosna na szczycie Sokolicy

17 lutego 2019 r.

Dnia 9 lutego zaobserwowano nowe uszkodzenie sosny na Sokolicy. Złamaniu uległa gałąź boczna dolnego konaru. Jeszcze w styczniu gałąź była na swoim miejscu. Złamanie widoczne na zdjęciach poniżej (fot. Ewelina Zając).

7 grudnia 2018 r.

Podczas posiedzenia Rady Naukowej Pienińskiego Parku Narodowego, w dniu 7 grudnia 2018, dr hab. inż. Jan Bodziarczyk z Wydziału Leśnego w Krakowie przedstawił wstępne wyniki badań złamanego pędu reliktowej sosny z Sokolicy. Wykazano 21 gatunków porostów, 5 gatunków grzybów, jeden gatunek śluzowca i jeden gatunek mchu. Ponadto opisano cechy anatomiczne i morfologiczne igieł sosny oraz porównano je z sosnami z innych regionów Polski i Europy. Kontynuowane są badania nad anatomią drewna i dendrochronologią. Z wstępnych analiz wynika, że złamany pęd miał około 160 lat. Dalsze analizy z innych fragmentów pędu być może zweryfikują ten wynik. Trwają badania nad określeniem cechy fizyczno-mechanicznych drewna.

1 grudnia 2018 r.

Podczas dnia otwartego w Pienińskim PN odbyła się pierwsza publiczna prezentacja gałęzi reliktowej sosny po konserwacji.

26 listopada 2018 r.

Notatka GOPR ze zdarzenia w dniu 6 września 2018 r.

16 listopada 2018 r.

Zakończono prace konserwatorskie konaru sosny oraz jego przygotowanie do umieszczenia na wystawie przyrodniczej w muzeum Pienińskiego Parku Narodowego.

Prace konserwtorskie wykonanli artyści: panowie Włodzimierz Mazanka i Witold Olkiewicz

26 października 2018 r.

Z prób pobranych 2.10.2018 r. wybrano fragmenty drewna, z których uzyskano 3 różne kultury grzybów, z których wyizolowano DNA i przekazano do dalszych badań. Dodatkowo pobrano DNA z grzybni występującej na drewnie. Przeanalizowano objawy chorobowe występujące na aparacie asymilacyjnym (dr hab. inż. Czesław Bartnik).

25 października 2018 r.

Wstępnie policzono słoje oraz pomierzono ich szerokości z dokładnością do 0,01 mm. Stwierdzono obecność 159. Na przekrojach tych dostrzeżono liczne słoje zanikające, czyli przyrosty grubości odłożone na niepełnym obwodzie pnia, stąd prawdziwy wiek pędu jest zapewne wyższy (dr inż. Elżbieta Muter).

18 października 2018 r.

Zeszlifowano przekroje poprzeczne i wykonano ich skany w rozdzielczości 3200, 4800 dpi oraz wybranych fragmentów o najlepiej widocznych słojach w rozdzielczości 12800 dpi. Wykonano 2 wywierty na wylot świdrem przyrostowym Presslera. Przecięto próbkę drewna na dwie części, uzyskując dwa nowe przekroje poprzeczne: krążek do ekspozycji i krążek do dalszych badań (dr hab. Jan Bodziarczyk, dr inż. Radosław Wąsik i dr inż. Elżbieta Muter).

11 października 2018 r.

Podjęto próbę konserwacji pędu i przygotowania eksponatu przyrodniczego na wystawę w Pienińskim Parku Narodowym

Etap I – nasączanie pędu w wodnym roztworze z gliceryny przez okres około 3 tygodni.

Etap II – przywrócenie naturalnych barw eksponatu oraz jego utrwalenie i zabezpieczenie przed infekcjami grzybicznymi oraz szkodnikami owadzimi.

Ze względu na stan uszkodzonego pędu, wykonanie drugiego etapu, będzie uzależnione od efektów konserwacji w roztworze wodnym gliceryny.

4 października 2018 r.

Wysłanie do Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu preparatów igieł sosny do badań anatomicznych i morfologicznych.

2 października 2018 r.

Pobranie prób drewna do badań dendrochronologicznych, anatomicznych, morfologicznych, wytrzymałościowych i fitopatologicznych przez zespół badawczy pod kierownictwem dr hab. Jana Bodziarczyka.

24 września 2018 r.

Pobranie prób porostów przez lichenologa z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

20-30 września 2018 r.

Przeprowadzono rozmowy ze specjalistami na temat zabezpieczenia uszkodzonego pędu oraz wykonania eksponatu przyrodniczego na wystawę w Pienińskim Parku Narodowym.

20 września 2018 r.

Zespół kierowany przez dr hab. inż. Jana Bodziarczyka z Zakładu Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego w Krakowie podjął się analizy i opisu złamanego pędu reliktowej sosny. Jednym z najważniejszych celów jest próba określenia wieku bocznego rozgałęzienia uszkodzonej sosny oraz ustalenie wzorca przyrostu na grubość i wpływu klimatu na szerokość słojów rocznych. Podjęto również próbę identyfikacji organizmów zasiedlających złamany pęd sosny, m.in. porostów, mszaków, grzybów patogenicznych. Zostaną zbadane także cechy fizyko-mechaniczne oraz anatomiczne drewna.

Badania zostaną przeprowadzone w laboratoriach niżej wymienionych jednostek naukowych reprezentowanych przez członków zespołu.

Zakład Bioróżnorodności Leśnej UR w Krakowie – dendrochronologia

Zakład Fitopatologii Leśnej, Mykologii i Fizjologii Drzew UR w Krakowie – fitopatologia

Zakład Użytkowania Lasu i Drewna UR w Krakowie – właściwości fizyczne drewna

Śląski Ogród Botaniczny PAN w Mikołowie – anatomia drewna

Instytut Dendrologii PAN w Kórniku – anatomia igieł

Zakład Genetyki, Uniwersytet A. Mickiewicza w Poznaniu – morfologia igieł

Zakład Botaniki, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie - lichenologia

Pieniński Park Narodowy – lichenologia, briologia

10-19 września 2018 r.

Przeprowadzono pomiary i wykonano dokumentację fotograficzną odłamanego pędu sosny. Zabezpieczono pęd przed utratą wilgoci poprzez owinięcie podstawy wilgotną tkaniną. Zebrano oferty od naukowców mogących podjąć się wykonania badań odłamanego pędu sosny. Podjeto decyzję o powołaniu zespołu badawczego, który miałby wszechstronnie zbadać odłamany pęd oraz decyzję o próbie wykonania eksponatu do umieszczenia na wystawę w Pienińskim Parku Narodowym.

8-9 września 2018 r.

W sobotę i niedzielę (8-9 września br.), w obecności strażnika Straży Parku PPN, na szczyt Sokolicy udali się specjaliści zajmujący się chirurgią drzew oraz uprawą bonsai. W trakcie szczegółowych oględzin okazało się, że stan uszkodzenia korony jest poważniejszy niż wskazywały na to zdjęcia i oględziny wykonane w dniu poprzednim. Podczas pobytu na miejscu i bieżących konsultacji stwierdzono, że pozostawienie złamanej gałęzi sosny zagrażałoby jedynej ocalałej i żywej gałęzi. W związku z powyższym podjęto decyzję o usunięciu odłamanej korony i zabezpieczeniu rany na pniu przed chorobami grzybowymi. Złamany fragment korony zdeponowano w dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego. Zostanie on poddany badaniom (m.in. dendrochronologicznym) i konserwacji.

Dyrekcja Pienińskiego Parku Narodowego docenia troskę oraz pragnie podziękować wszystkim tym, którzy śledzą ostatnie wydarzenia związane z nieszczęśliwym wypadkiem na Sokolicy.

7 września 2018 r.

Poniżej zamieszczamy drugą notatkę ze zdarzenia, sporządzoną przez pracownika Parku:

W dniu 06.09.2018 gdy przebywałem na Trzech Koronach (Okrąglicy). Około godziny 12 usłyszałem nadlatujący helikopter. Okazało się, że jest to helikopter TOPR-u który, leciał w kierunku Szczawnicy. Długo było go słychać, gdyż zawisł w powietrzu, jak się później okazało, nad Sokolicą. O 12:20 helikopter zrobił dwa okrążenia wokół szczytu Okrąglicy i Płaskiej skały, po czym udał się nad Sokolicę i po krótkim czasie odleciał. Powiadomiłem o tym fakcie Dyrekcję PPN. Po kilku minutach dowiedziałem się, że doszło do wypadku na Sokolicy, do którego wezwano śmigłowiec, i że podczas tej akcji uszkodzono reliktową sosnę na skale.

6 września 2018 r.

Złamanie górnego pędu (korony) sosny wywołane silnym strumieniem powietrza generowanego przez śmigłowiec TOPR podczas akcji ratunkowej na szczycie Sokolicy. Pęd nie oderwał się całkowicie od pnia i zawisł nad przepaścią.

Poniżej zamieszczamy pierwszą notatkę ze zdarzenia, sporządzoną przez pracownika Parku:

W dniu 6.09.2018 roku w okolicach godziny 11 wydarzył się wypadek na szczycie Sokolicy, wg. relacji naocznych świadków (jej znajomych) młoda dziewczyna straciła przytomność i uderzyła głową o skały. O wypadku powiadomił nas nasz pracownik. W chwili pojawienia się pracownika Parku na Sokolicy około godziny 11,15 dziewczyna leżała obok barierek pośrodku galerii widokowej. Była przytomna i można było się z nią porozumieć. Jej znajomi okryli ją kurtkami, zakleili ranę na czole plastrem, krew nie ciekła z rany. GOPR został powiadomiony i jechał w kierunku Sokolicy. Pracownik Parku stwierdził, że sytuacja jest pod kontrolą i w chwili kiedy usłyszał pojazd GOPRu jadący z dołu, udał się do pracowników naprawiających szlak na zakosach Sokolicy. Dziewczyna otoczona znajomymi, przytomna leżała i czekała na pomoc. Po jakimś czasie nad Sokolicę nadleciał śmigłowiec, zawisł na chwilę nad szczytem i odleciał. Po raz drugi nadleciał po kilku minutach i drugi raz zawisł nad szczytem. Wg relacji świadków, w czasie pierwszego zawiśnięcia śmigłowca nad Sokolicą (około godziny 12,18) od podmuchu wiatru złamała się górna gałąź sosny reliktowej….

Dyrekcja Pienińskiego Parku Narodowego

Galeria zdjęć